15 Günde Kadın Hakları ve Cinsiyet Eşitliği Adına Yapılanlar ve Yapılmayanlar

Meclis Genel Kurulu:
• TBMM Başkanı’nın içinde kadınlar ya da İstanbul Sözleşmesi geçen herhangi bir demeci, çabası, girişimi ve hatta vaadi: YOK
• TBMM Başkan Yardımcılarının herhangi bir demeci, çabası, girişimi ve hatta vaadi: YOK
• TBMM Genel Kurulu’nda kürsü konuşmalarında dile getiren: YOK
• TBMM Genel Kurulu’nda sıralardan konuşmalarda dile getiren: 1 vekil (Müzeyyen Şevkin)
• TBMM Genel Kurulu’nda kadın cinayetlerinden söz edilen süre: 57 saniye! (Müzeyyen Şevkin)

Meclis Genel Kurulu’nda ne yapıldı?
• 7 Ekim’de CHP Adana Milletvekili Müzeyyen Şevkin 6284 Sayılı Kanun hükümlerinin uygulanmadığına, İstanbul Sözleşmesi’nin tartıştırıldığına, bireysel silahlanmanın önünün alınmadığına değindi; şiddetin son bulması için kabineden neden ses çıkmadığını sordu.
• 13 Ekim’de HDP Siirt Milletvekili Meral Danış Beştaş ve HDP İstanbul Milletvekili Oya Ersoy TBMM Genel Kurulu’nda ‘İstanbul Sözleşmesi Uygulansın’ maskesi taktı.
• 15 Ekim Dünya Kadın Çiftçiler Günü’nü kutlayan birkaç milletvekili oldu.

Komisyonlarda:
İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu’nun Çocuk Hakları Alt Komisyonu Başkanı Ak Parti Kocaeli Milletvekili Radiye Sezer Katırcıoğlu ve Ak Parti Çorum Milletvekili Erol Kavuncu 11 Ekim Dünya Kız Çocukları Günü’nün bir bayram değil, eşitsizlikle mücadele günü olduğunu; amacının kız çocuklarına karşı ayrımcılığın önlenmesi ve onların insan haklarından tam ve etkili bir şekilde yararlanmalarını sağlamak olduğunu söyledi. (14.10.2020)

34 Kanun TeklifindenSadece 2’siKadınlarla İlgili İdi
• HDP Kocaeli Milletvekili Ömer Faruk Gergerlioğlu’nun,“Kadının evlilik sonrası istediği soyadını kullanabilmesi; çocukların 18 yaşından sonra anne ve babasının soyadından istediğini seçebilmesi; evli erkeklerin eşlerinin kütüğüne katılabilmeleri veya evli çiftler için yeni bir aile kütüğü oluşturulabilmesi” ile ilgili kanun teklifi (01.10.2020)
• CHP Adana Milletvekili Dr. Müzeyyen Şevkin’in “18 yaşını doldurmuş, evlenmemiş ve herhangi bir geliri olmayan kadınların sosyal sigorta primlerinin, gelir getirici bir işte istihdam edildikleri ve her halde otuz yaşını doldurdukları tarihe kadar ‘İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılanması, ayrıca söz konusu süre içinde aylık olarak net asgari ücret tutarında işsizlik ödeneği verilmesi” ne dair kanun teklifi (11.10.2020)

119 Soru ÖnergesindenYalnız 3’ünde Kadın Vardı
• HDP İstanbul Milletvekili Oya Ersoy’un“Erkek çokeşliliğini savunan ve Medeni Yasa’ya karşı çıkan GATA eski Başhekim Yardımcısı Ali Edizer’leilgiliSağlık Bakanı Fahrettin Koca’ya yönelik soru önergesi (05.10.2020)
• HDP Batman Milletvekili Ayşe Acar Başaran’ın“18 Ağustos 2019’da Kırıkkale’de işlenen bir kadın cinayetinde kolluk kuvvetlerinin ihmali bulunduğu iddiası”na ilişkin İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’ya yönelik soru önergesi (06.10.2020)
• HDP İstanbul Milletvekili Oya Ersoy’un“TİHEK Başkanı Süleyman Arslan’ın sosyal medyada yaptığı kadın düşmanı, ayrımcı ve çocuk yaşta evliliği meşrulaştıran paylaşımları”na ilişkin Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay’a yönelik soru önergesi ve Arslan’ın bu ifadelerinden dolayı görevinden alınmasını talebi (07.10.2020)

33 Meclis Araştırma Teklifinden 1’i Kadınlar İçindi
• HDP Diyarbakır Milletvekili Semra Güzel ve 19 milletvekilinin “Kadın sağlık çalışanlarının sorunlarının araştırılması”na ilişkin teklifi(09.10.2020)

TBMM’deDüzenlenen 61 BasınToplantısının Sadece 4’ündeKadının Adı Geçti
• CHP Denizli Milletvekili Gülizar Biçer Karaca, Türkiye’de kız çocuklarının yaşadığı sorunlara dikkat çekti ve devletin yükümlülüklerinden hareketle özel tedbirler alınması çağrısında bulundu. (11.10.2020)
• CHP Giresun Milletvekili Necati Tığlı, kadın cinayetlerindeki artışı kendisinin hazırladığı karşılaştırmalı “Kadın Cinayetleri Raporu’yla açıkladı; “Türkiye’de 2003 yılında erkekler tarafından öldürülen kadın sayısı 83 iken, 2020 yılının dokuz ayında 369 kadın cinayeti işlendi” dedi. (12.10.2020)
• HDP İstanbul Milletvekili Oya Ersoy “Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’na ait 2019 yılı Sayıştay Denetim Raporu’ndaki verilerden hareketle 106 milyar 750 milyon 366 bin 578 TL’lik Bakanlık bütçesinin ne kadarının kadınlara yönelik şiddetin önlenmesi için kullanıldığını sordu (13.10.2020)
• HDP Siirt Milletvekili Meral Danış Beştaş “HDP’nin 65 belediyesinden (4 ilçe, 2 belde belediyesi hariç) tümüne kayyum atanmasıyla kadınlara yönelik hizmetlerin nasıl sekteye uğradığını belirtti 

Son bir ayda, kadın hakları ve cinsiyet eşitliği adına TBMM’de yapılanlar ve daha çok yapılmayanlar

Eşitlik için Kadın Platformu (EŞİK) TBMM İzleme Grubu olarak, 16 Ekim-15 Kasım 2020 tarihleri arasındaki süreci kapsayan ikinci izleme raporumuz da parlamentonun kadın hakları ve toplumsal cinsiyet eşitliği dersindeki zayıf notlarını ortaya koydu. Bu dönem, 2021 Kamu Bütçe Tasarısı’nın tartışılmaya başlandığı günlere denk gelirken, usul ve yasalara uygunluk açısından oldukça tartışmalı olan yeni bütçenin de kadınların sorunlarının çözümüne, toplumsal cinsiyet eşitliğini sağlamaya yönelik olmadığını bir kez daha gördük.

Cumhurbaşkanlığı, 2021 hedefleri arasına kadına yönelik ayrımcılığı daha da derinleştireceği kesin olan ‘Kadın Üniversitesi’ kurulmasını yerleştirirken; Plan ve Bütçe Komisyonu’ndaki Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı bütçesi görüşmelerinde hemen hiçbiri cevaplanmayan pek çok soru işareti ortaya kondu. Örneğin bütçe görüşmelerine halkın, STK’ların, özellikle kadın örgütlerinin katılması önerileri, bakanlığın ‘kadınların yaşadığı sorunlara dair’ nasıl bir bütçe ayırdığına ilişkin sorular gibi havada kaldı. Hakkında evinde çalışan Nadira Kadirova’nın şüpheli ölümüyle ilgili iddialar olan AKP milletvekili Şirin Ünal’ın bu görüşmelerde oturum başkanı olması ise adeta inadına seçilmiş izlenimi veriyordu ve tüm kadınlara bir tehdit niteliğindeydi.

Yıllardır dinlenmeyen bir uyarımızı, bu kez CHP Denizli Milletvekili Gülizar Biçer Karaca yaptı: Üç ayrı hak ihlalleri alanının tek bakanlık bünyesinde yönetilemediğini belirten Karaca, “Kadın Bakanlığı kurulmadığı sürece, kadına yönelik şiddet, kadın cinayetleri ve istismarlarının önüne geçilebilmesi mümkün değil” dedi.

İSTANBUL SÖZLEŞMESİ MASKELERDE KALDI

Parti grup toplantılarında HDP Milletvekilleri Filiz Kerestecioğlu, Oya Ersoy, Gülistan Kılıç Koçyiğit ‘İstanbul Sözleşmesi Yaşatır’ maskesi taktı ve İstanbul Sözleşmesi yazılı dövizler taşıdı, Plan ve Bütçe Komisyonu’na mor feminalı maskesiyle katılan CHP İstanbul Milletvekili Ali Şeker, İstanbul Sözleşmesi’nin bir an önce hayata geçirilmesini, kadınların yaşam hakkının yok sayılmamasını istedi. Ancak Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk, CHP Tekirdağ Milletvekili Candan Yüceer’in ‘İstanbul Sözleşmesi’ne yönelik saldırılara neden sessizsiniz?’, CHP İstanbul Milletvekili Sera Kadıgil’in ‘Neden erken yaşta evliliklerle ilgili düzenleme yapılmadı? Neden kadınlar sadece ille de anne olsun isteniyor?’ gibi sorularını da cevapsız bıraktı.

Cevapsız kalmaması dileğiyle, biz de EŞİK olarak 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele Günü’nün TBMM’de özel olarak kadına yönelik şiddet konusuna ayrılması, Meclis’in İstanbul Sözleşmesi’nin uygulanıp uygulanmadığını denetleme görevini yerine getirmesi talebimizi yineliyor, bütçe konusunu ayrı bir raporda ele alacağımızı not düşerek, TBMM’nin son bir ayda gösterdiği ya da gösteremediği kadınlara dair performansına geçiyoruz:

GENEL KURULLARDA KONUŞAN 96 MİLLETVEKİLİNDEN
SADECE 9’U ‘KADIN’ DEDİ

16 Ekim-15 Kasım 2020 tarihleri arasında TBMM 9 uzun genel kurul toplantısı yaptı. Bu toplantılarda konuşan 96 milletvekilinden sadece 9’u kadınlara dair bir şeyler söyledi.

Bunun dışında sadece 3 milletvekili kadınlara dair konularla TBMM genel kurul kürsüsüne çıktı:

Eş Başkanı, TJA dönem sözcüsü Ayşe Gökhan’ın 83’üncü kez gözaltına alındığını ancak herhangi bir suç isnadı bulunmadığını belirtti ve bu keyfiyetin kadın hakları savunuculuğuna yönelik bir saldırı olduğunu söyledi. “Kadın katillerini, kadına yönelik suç işleyenleri, tecavüzcüleri, istismarcıları tutuklayın; kadın hakları savunucularına dokunmayın” dedi.

PARTİ GRUPLARINDA KADIN:
İYİ PARTİ’DEN 6, CHP’DEN 15 SANİYE!

TBMM’de izlediğimiz bir aylık süreçte toplam 18 grup toplantısı yapıldı.

54 KANUN TEKLİFİNDEN KADINLARIN PAYINA
SADECE 1 TANE DÜŞTÜ

836 SORU ÖNERGESİNDEN
SADECE 8’İ KADINLARLA İLGİLİYDİ

KABUL EDILEN KANUNLARDA
KADININ ADI HİÇ YOKTU

90 BASIN TOPLANTISINDAN SADECE 3’Ü
KADINLARIN YAŞADIĞI SORUNLARA DEĞİNDİ

27 MECLİS ARAŞTIRMA ÖNERGESİNDEN
SADECE 2’Sİ KADIN İÇİNDİ (VE KABUL EDİLMEDİ)

HDP GRUBU ADINA FİLİZ KERESTECİOĞLU: “Kovid-19 salgınında topluma ‘evde kalın’ çağrısı yapılırken evlerde kalmanın yükü de yine kadınlara yüklendi.Hastaların ve hasta olmayan bireylerin bakımı; kreşlerin, okulların, özel rehabilitasyon merkezlerinin pandemi tedbirleri için kapalı tutulmasından sonra tabii ki evde bakımlar; çocuk bakımı, hijyen uygulamalarının artması ve sağlıklı beslenme. Yani kadınların çoğu zamanını ev içi emek ve bakım işlerine ayırmak zorunda kaldılar. Çalışan kadınlar çifte yükü çok ağır biçimde yaşadılar ve bu nedenle ya işten çıkarılmak durumunda ya da istifa etmek zorunda kaldılar; okullarda okuyanlar da okullarını bırakmak zorunda kaldılar. İşten çıkarma yasağının engellemediği kayıt dışı, güvencesiz işlerde, geçici süreyle çalışan kadınların birçoğu ise çoktan işlerini kaybettiler.”

İYİ PARTİ GRUBU ADINA ARSLAN KABUKCUOĞLU: “Günümüzde, dünyada kadınlar dezavantajlı cinsiyeti teşkil etmektedirler. Kovid-19’la ülkemizde işten çıkarılmalar veya asgari ücretin yarısından daha az maaş alarak ücretsiz izne ayrılmalar bir vakıadır. Bunlar ailelerin geçimini zora sokmuştur, ailelerde yalnızlaşma ve içine kapanma artmaktadır. Bu sosyal faaliyetlerdeki azalma kadınları daha çok etkiliyor. Kadın ve erkekleri farklı şekilde etkileyen salgın hastalıklar, kadın ve kız çocuklarına yönelik mevcut eşitsizlikleri artırırken engelliler, yoksullar gibi kırılgan gruplara yönelik dolaylı ve doğrudan yapılan ayrımcılıkları daha da görünür hâle getiriyor.

CHP GRUBU ADINA SİBEL ÖZDEMİR: “Pandeminin zaten çok eşitsiz durumda olan kadınların yaşamlarını, istihdamını, çalışma koşullarını, ev işi şiddeti, yoksulluğu artırdığı verilerle de desteklenerek ortaya koyuldu. Evet, ekonomik büyümenin ve kalkınmanın yolunun kadınların ekonomiye katılmasından ve kapsayıcı ekonomi politikalarından geçtiğini defalarca burada gündeme getirdik. Pandemi sürecinde en fazla etkilenecek olan kadınlara yönelik politika üretilmesi çağrıları yaptık ancak bir karşılık bulmadı. Ülkemizde kronikleşen işsizlik sorununu derinleştiren Kovid-19 salgın krizi zaten sorun alanımız olan kadın istihdamını daha da olumsuz etkiledi. TÜİK’in -geçen temmuzdan- bu yılın temmuz ayı verilerine göre bir yılda 818 bin kadın daha iş gücünün dışında kalmıştır, her 10 kadından 4’ü kayıt dışı çalışmaktadır.”

AK PARTİ GRUBU ADINA NİLGÜN ÖK: “Pandeminin tüm dünyayı etkisi altına aldığı bu süreçte kadınlarımız da bu durumdan olumsuz etkilenen kesim oldu. Birçok ülkede kadına yönelik şiddet eylemlerinin tırmandığına, ekonomik ve sosyal olarak kadınların omuzlarındaki yükün daha da arttığına hep birlikte şahit olduk. Yakın zamanlara kadar kadınların ev dışında, özellikle iş ve siyaset dünyasında yer alamadığı, başarının, gücün ve iktidarın hep erkeklere ait bir durummuş gibi düşünüldüğü bir gerçektir. AK PARTİ dönemleriyle birlikte, kadının ekonomik ve sosyal hayattaki rolünün güçlendirilmesi için tarihî nitelikte adımlar attık. “Güçlü Kadın, Güçlü Aile, Güçlü Toplum” ilkesinden hareketle kadın ve kız çocuklarının eğitimi ve kadınların iş gücüne katılımıyla ilgili birçok teşviki hayata geçirdik ama şunu da ifade etmek istiyorum: Özellikle, Sayın Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’ın kadınlarla ilgili pozitif ayrımcılık ilkesi de biz kadınlar için çok önemli bir adım olmuştur. Türkiye’de kadın iş gücünü 3 milyon 926 bin kişi artırarak 10 milyon 686 bine, kadın istihdamını 2 milyon 802 bin kişi artırarak 8 milyon 924 bine çıkartmış bulunmaktayız. Yine, bu dönemlerde kadının iş gücüne katılma oranı 6,5 puan artarak yüzde 34,4’e yükseldi. Tabii, yeterli midir? Değildir. Ama bu birden olmaz; bunu kadının da istemesi lazım, özel sektörün de güçlenmesi lazım, toplumun da güçlenmesi lazım.”

CHP ADINA GAMZE TAŞCIER: “Meclis çatısı altında çalışma hayatıyla ilgili bir teklif geldiğinde her seferinde heyecanlanıyorum “Acaba kadınların lehine yapılacak bir uygulama olacak mı”, diye ama her seferinde hüsrana uğruyorum. Türkiye’de kadın olmak ikinci sınıf insan görülmek demek, hayatın her alanından dışlanmak demek, haksızlığa uğratılmak, eşit olamamak demek. Çalışma hayatında da bu eşitsizlik kadınlar için maalesef var. Aile Bakanı, Plan Bütçe Komisyonu görüşmelerinde, kadın istihdamının desteklenmesi konusunda çalışmalar yapacağını ve bunun için de kurumsal çocuk bakım hizmetlerini destekleyeceğini ifade etti. Doğru çünkü kadın istihdamının önündeki en büyük engel maalesef çocuk bakımı. Yine TÜİK verilerine göre, 3 yaşın altında çocuğu olan her 4 kadından yalnızca 1’i istihdama katılabiliyor ki bu, geçen senenin oranı.Peki, Sayın Bakanın bahsettiği çocuk bakım hizmetlerini nasıl artıracaksınız? Örneğin ben iki yıldır kamudaki kreş sayılarını soruyorum, iki seferdir önergeme cevap verilmedi. Bilgi Edinme’den bilgiyi edinemedik. Sayın Bakana komisyonlarda iki kez sormama rağmen hâlâ cevap alamadık. Dolayısıyla, sayısını bilmediğiniz bir kurumla ilgili nasıl bir çalışma yapacaksınız tabii bu da merak konusu.”

AK PARTİ ADINA SALİH CORA: “Kadınların iş gücüne katılım oranı yüzde 50’nin üzerine çıktı.”

Bütün bu konuşmalardan sonra, kadın milletvekillerinin endişeleri haklı çıktı ve önerge kabul edilmedi.

GÖZÜMÜZ ÜZERİNİZDE, TBMM’Yİ İZLEMEYE DEVAM EDECEĞİZ

EŞİK-Eşitlik İçin kadın Platformu
20 Kasım 2020